Böbrek kanseri, böbrek hücrelerinin kötü huylu (kanserli) hale geldiği ve kontrolden çıkarak bir tümör oluşturduğu bir hastalıktır. Yani böbrek kanseri böbreklerdeki hücrelerin anormal büyümesinden kaynaklanır
Renal hücreli karsinomlar (RCC'ler), böbrek kanseri vakalarının yaklaşık yüzde 90’ını oluşturur. Diğer böbrek kanseri türleri ise şunlardır:
• Geçiş hücreli karsinom veya böbrek pelvisinin iç yüzeyinde başlayan böbrek pelvis kanseri
• Wilms tümörü (nefroblastoma), 14 yaş ve altı çocuklarda en sık görülen kanser
• Nadir görülen renal sarkom, böbreğin yumuşak dokusunda gelişir.
Böbrek Kanseri Sebepleri Nelerdir?
Böbrek kanserinin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte risk faktörleri aşağıdaki gibidir:
- o Kalıtımsal faktörler
- o Aşırı kilo (obezite)
- o Yüksek tansiyon (hipertansiyon)
- o Sigara kullanımı
- o Kimyasal maddelere maruz kalmak
- o İleri yaşta erkek olmak
- o Genetik hastalıklar
- o Böbrek yetmezliği
- o Aşırı radyasyona maruz kalmak
İleri yaş, böbrek kanserine yakalanma olasılığını oldukça artırmaktadır. Yapılan araştırmalar bu hastalığın çoğunlukla 50-60 yaş üzeri bireylerde ortaya çıktığını gösterir. Aynı zamanda, hastalık erkeklerde kadınlara oranla iki kat daha yaygın şekilde görülür. Sigara ve diğer tütün ürünlerinin kullanımı da bu hastalığın oluşma riskini kayda değer derecede artırır.
Tuberöz Skleroz Kompleksi, Birt Hogg Dube (BHD) ve Von Hippel-Lindau gibi kalıtımsal hastalıklara sahip olanlarda ve ailelerinde böbrek kanseri öyküsü bulunanlarda da risk daha yüksektir. Bununla birlikte, kadmiyum ve asbest gibi kimyasallara maruz kalan petrol, çelik, tekstil gibi endüstri çalışanlarının da böbrek kanserine yakalanma olasılığı bulunur.
Belirtileri
Böbrek kanseri olan çoğu insanın, kanser ileri seviyelere gelmeden, herhangi bir semptomu yoktur ve erken evreden neredeyse tüm böbrek kanserleri, başka bir nedenden dolayı yapılan bir BT, ultrason veya MR ile tespit edilmektedir. Ancak, ileri seviye tümörler bazı semptomlara neden olabilir. Bu belirtiler şunlardır:
- • İdrarda kan
- • Sırt ağrısı-yan ağrısı
- • Yanlarda veya karında ele gelen kitle
- • Karın ağrısı
- • Kilo kaybı ve istemsiz zayıflama
- • Bu belirtilerden herhangi biriyle karşılaşırsanız doktorunuza başvurun.
Böbrek Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
Böbrek kanseri genellikle asemptomatik olduğundan yani belirti vermeyebildiği için, tümör çoğunlukla hasta başka bir nedenle tıbbi teste girdiğinde saptanır. Şöyle ki hastanın herhangi bir şikayetinde yapılan ultrason ve bilgisayarlı tomografi incelemelerinde, hiç farkında olmadığı bir böbrek tümörü, hastalık henüz erken evredeyken tespit edilebilir. Örneğin; hasta safra kesesi şikayeti ile doktora başvurup bir dahiliye uzmanı tarafından ultrasona yönlendirildiğinde, ultrason sırasında gelişmekte olan bir böbrek tümörünün yakalama ihtimali oldukça yüksektir.
Bilgisayarlı Tomografi (BT) ve MRI taramaları genellikle doktorların böbrek kanserini teşhis etmek için ihtiyaç duyduğu tek testtir. Bazen doktorlar, bir tedavi önerisinde bulunmadan önce bir tümör hakkında daha fazla bilgiye ihtiyaç duyarlarsa perkütan biyopsi olarak bilinen yöntemi de uygularlar. Bu işlem sırasında doktor, lokal anestezi kullanarak cildi uyuşturur. Daha sonra dokunun bir kısmını çekmek için küçük bir iğne kullanır. İdrar testleri böbrek kanserini teşhis etmez; ancak doktor, ileri böbrek kanserinin yaygın bir belirtisi olan idrarda kan olup olmadığını görmek isteyebilir. Öte yandan kan testleri, doktorların böbreklerin düzgün çalışıp çalışmadığını belirlemesine yardımcı olur; ancak böbrek kanseri teşhisi için kullanılmaz.
Böbrek Kanseri Evreleri?
Böbrek kanserine işaret eden lezyonun belirlenmesinin ardından, BT ve diğer görüntüleme yöntemleri ile kanserin evresi belirlenir ve kanserli hücrelerin yayılım alanına göre tedavi planı yapılır.
Evre 1
Bu evrede yalnızca böbrek içinde bulunan tümörün boyutu 7 cm'den küçüktür. Genellikle hastalarda herhangi bir belirtinin görülmediği bu evrede tümörün büyüme hızı yavaştır.
Evre 2
Genel olarak böbrek içinde bulunan tümör, bazı durumlarda böbrek çevresindeki dokularda da görülebilir. Tümörlerin boyutları 7 cm'den büyüktür.
Evre 3
Kanserli hücrelerin böbrek dışına ve lenf nodlarına doğru yayılmaya başladığı bu evrede, tümörün boyutları belli değildir. Bu evredeki hastalarda ağrı ve ateş gibi belirtiler görülebilir.
Evre 4
Metastazın görüldüğü bu evrede, kanserli hücreler böbrek dışındaki dokular ve pek çok lenf nodunun yanı sıra karaciğer, akciğer ve kemikler gibi bölgelere de yayılmıştır. Vücudun böbrek dışındaki alanlarına yayılan tümör, hastalarda ağır rahatsızlıklara neden olabilir.
Böbrek Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
Böbrek kanseri tedavisindeki seçenekler hastanın genel sağlığıyla birlikte sahip olduğu böbrek kanseri türü, kanserin yayılıp yayılmadığı ve tedavi tercihleri gibi bir dizi faktöre bağlı olabilir. Böbrek kanserlerinin tedavisinde standart yöntem cerrahidir. Cerrahi prosedürün amacı, mümkün olduğunda normal böbrek fonksiyonunu koruyarak kanseri ortadan kaldırmaktır. Kanserin evresi, kitlenin büyüklüğü, kitlenin böbreğin hangi bölgesinde olduğu ve sayısı göz önünde bulundurularak böbreğin tamamı ya da sadece kitle alınır. Şayet kanser böbreğin ötesine yayılmışsa, ek tedaviler önerilebilir.
Etkilenen Böbreğin Çıkarılması (nefrektomi)
Nefrektomi, bir veya her iki böbreğin cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Bu prosedür, böbrek kanseri, ciddi bir böbrek enfeksiyonu, böbrek yetmezliği veya diğer böbrek hastalıklarının tedavisi için gerekebilir.
Nefrektomi, açık cerrahi veya laparoskopik cerrahi yöntemlerle yapılabilir. Açık cerrahi, büyük bir kesinin yapıldığı geleneksel bir cerrahi prosedürdür. Laparoskopik cerrahi ise daha az invaziv bir yöntemdir ve daha küçük kesiler kullanılır. Laparoskopik cerrahi, daha az ağrı, daha az kanama ve daha hızlı iyileşme süreci ile ilişkilidir.
Nefrektomi, çift böbrekli kişilerde, diyaliz veya böbrek nakli bekleyen hastalarda veya ileri evre böbrek kanseri olan hastalarda tercih edilebilir. Ancak, nefrektomi, böbrek fonksiyonlarının korunmasının elzem olduğu durumlarda kaçınılması gereken bir prosedürdür.
Nefrektomi sonrası, hastalar normal böbrek fonksiyonlarına uygun bir şekilde beslenmeli ve idrar yapabilmelerini sağlamak için özel dikkat gösterilmelidir. Ayrıca, nefrektomi sonrası düzenli takip ve kontroller önerilir.
Tümörün Böbrekten Çıkarılması (Parsiyel Nefrektomi)
Parsiyel nefrektomi, böbreğin bir kısmının cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. Bu prosedür, böbrekteki bir tümörün tedavisi için kullanılır.
Parsiyel nefrektomi, tüm böbreğin tamamen çıkarılmasından farklıdır. Bu yöntemde, sadece tümörün bulunduğu böbreğin küçük bir kısmı, sağlıklı dokulara zarar vermeden çıkarılır. Bu işlem, böbrek fonksiyonlarını korurken, kanserin yayılmasını da önler.
Parsiyel nefrektomi, açık cerrahi veya laparoskopik cerrahi yöntemlerle yapılabilir. Laparoskopik cerrahi, daha küçük kesiler ve özel aletler kullanılarak gerçekleştirilen daha az invaziv bir yöntemdir. Bu yöntem daha az ağrı, daha az kanama ve daha hızlı iyileşme süreci ile ilişkilidir.
Parsiyel nefrektomi, böbrek kanseri için bir tedavi seçeneği olarak düşünülebilir. Ancak, her hasta için uygun olmayabilir ve tedavi seçenekleri, hastanın genel sağlık durumu, kanserin boyutu, konumu ve yayılma riski gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir.
Böbrek Kanserinden Korunma Yolları Nelerdir?
Genetik faktörlere müdahalede bulunmak imkânsız olsa da bireyler çevresel faktörleri ve yaşam tarzlarını değiştirerek böbrek kanseri riskini azaltabilir. Bu hedefle alabileceğiniz önlemler şu şekildedir:
- o Sigara ve diğer tütün ürünlerinden uzak durmak
- o Yaşa ve boya göre sağlıklı kiloda olmak
- o Düzenli egzersiz yapmak
- o Dengeli ve düzenli beslenmek
- o Düzenli uyumak
- o Takviye ilaçları doktor kontrolünde almak
