İdrar kesesi ya da idrar torbası olarak da adlandırılan mesane, böbreğin ürettiği idrarı depolayan ve belli bir kapasiteye ulaştıktan sonra üretra kanalı aracılığıyla idrarın boşaltılmasını sağlayan organdır. Bazı durumlarda idrarda taş oluşumuna neden olabilen normalden daha yüksek oranlarda kalsiyum, magnezyum ve oksalat gibi mineraller görülebilir. Bu minerallerin idrar torbasında birikmesi ve çökmesi ile oluşan sert kitlelere ya da kümelere ise mesane taşı adı verilir.
Mesane Taşı Belirtileri Nelerdir?
Mesane taşları her hastada belirti göstermeyebilir, ancak hastalarda yaygın olarak görülen belirtiler şu şekilde sıralanabilir:
- - İdrar yaparken yanma ve ağrı hissi
- - İdrarda açık ya da koyu renkte kan görülmesi
- - İdrar yaparken zorlanma
- - Sık tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları
- - Erkeklerde testis ve penis bölgesinde ağrı
- - Kadınlarda vajinal bölgede ağrı
- - Normalden sık idrar yapma isteği
- - İdrarı tam olarak boşaltamama
- - Normalden daha koyu renkte ve kötü kokulu idrar
- - Alt karın bölgesinde ağrı
- - Enfeksiyon durumunda yüksek ateş ve titreme
İlk başta ağrı ve idrar yaparken hissedilen yanma gibi belirtilerin şiddeti, mesane taşının boyutlarına ve yerine bağlı olarak değişiklik gösterir. Bazı durumlarda ise hastaların herhangi bir belirti göstermediği görülür. Bu durum mesane taşlarının idrar kanalında tıkanıklığa neden olmadığına ya da mesanede enfeksiyon görülmediğine işaret eder. Bu anlamda belirtilerin doğrudan taş(lar)ın sebep olduğu idrar yolu tıkanıklıkları ile ilişkili olduğu söylenebilir.
Mesane Taşı Hangi Yöntemlerle Tedavi Edilir?
Mesane taşlarının büyük çoğunluğunun nedeni prostat büyümesi, idrar kanalı darlığı ve prostat kanseri gibi bazı hastalıklardır. Bu nedenle, tedavi planı yapılırken mesane taşına neden olan hastalığın tam olarak belirlenmesi ve buna uygun bir tedavi yöntemi seçilmesi gerekir. İdrar yollarında darlık oluşturan ve mesane taşının ardında yatan hastalığın tedavi edilmesinin ihmal edilmemesi gereken bir durum olduğu unutulmamalıdır. Bununla birlikte, mesane taşının tedavisi taşın boyutuna, yerine ve taşların sayısına göre değişiklik gösterir. Genel olarak 0.5 cm’nin altındaki taşların idrar kanalından kendiliğinden düşmesi beklenir. Bu amaçla cerrahi olmayan bazı ek tedavi yöntemleri uygulanabilir. Taşların idrar yolundan sorunsuz bir şekilde düşebilmesi için hastaların bol sıvı tüketmesi ya da sıcak duş alması tavsiye edilir. Bazı durumlarda hem ağrı varsa azaltmak hem de taşın düşmesini hızlandırmak amacıyla farmakolojik tedavi yöntemlerinden de yararlanılır. Genel olarak hastalara ağrıların yatışması için ağrı kesici ilaçlar ve idrar kanalının taşın geçebileceği kadar açılması için de kas gevşetici ilaçlar verilebilir. Bu küçük boyutlu mesane taşları yukarıda bahsedilen yöntemlerin de yardımıyla vücut dışına atılabilse de boyutları 0.5 cm’den büyük olan taşlarda farklı tedavi yöntemlerinin kullanılması gerekebilir.
Mesane Taşı Ameliyatı
Cerrahi yöntemler genel olarak mesane taşlarının kendiliğinden düşemeyecek kadar büyük olduğu ya da çok sert bir yapıya sahip olduğu durumlarda tercih edilir. Sistoskopi yönteminin kullanıldığı kapalı ameliyatta idrar yolundan girilerek lazerle mesane taşı kırılır. Aynı zamanda, bu yöntem, erkek hastalarda prostat ameliyatıyla bir arada yapılabilir. Mesane taşının yaygın nedeni olan prostat büyümesini de cerrahi müdahale sırasında tedavi etmek mümkündür. Bu sayede, hastalar hem prostat büyümesi hastalığından hem de mesane taşından ek cerrahi operasyona gerek kalmadan kurtulabilir. Mesane taşının dev olarak da adlandırılan çok büyük boyutlu olduğu bazı durumlarda ise açık ameliyat yöntemi tercih edilmektedir.
Mesane taşı ameliyatının lazerle kırılması
Mesane Taşı Tekrarlar mı?
Evet, mesane taşı tekrarlayabilir. Mesane taşı oluşumuna neden olan faktörlerin tedavi edilmediği veya önlenmediği durumlarda, mesane taşları tekrar oluşabilir. Bunlar arasında yetersiz sıvı alımı, idrar yolu enfeksiyonları, idrar akışını engelleyen bir durum (örneğin, prostat büyümesi) veya bazı genetik faktörler yer alabilir.
Ayrıca, mesane taşları böbreklerde oluşan böbrek taşlarından kaynaklanıyorsa, böbrek taşı tekrarı mesane taşı tekrarına yol açabilir.
Mesane taşı tekrarını önlemek için, yeterli miktarda su içmek, idrar yolu enfeksiyonlarını tedavi etmek, idrar akışını engelleyen durumları tedavi etmek ve idrar pH seviyesinin dengeli olmasını sağlamak önemlidir. Bazı durumlarda, mesane taşı tekrarını önlemek için diyet ve ilaç tedavisi de önerilebilir. Tedavi seçenekleri, taşın büyüklüğüne, yerine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir.
